در یک کشف بزرگ علمی، محققان موفق شده‌اند برای اولین بار، سیستم دفع زباله‌های مغز انسان را به تصویر بکشند. این کشف که در مجله PNAS منتشر شده، به سال‌ها گمانه‌زنی درباره نحوه پاکسازی مغز از مواد زائد پایان می‌دهد.
تاکنون تصور می‌شد که مغز انسان نیز مانند سایر اندام‌های بدن، سیستمی برای دفع مواد زائد دارد. اما عملکرد دقیق این سیستم همواره یک راز باقی مانده بود.
محققان با بررسی مایع مغزی نخاعی (CSF) در مغز انسان‌های زنده، موفق شدند شبکه پیچیده‌ای از لوله‌ها را شناسایی کنند که وظیفه انتقال مواد زائد از مغز را بر عهده دارند. این سیستم که به نام سیستم گلیمفاتیک شناخته می‌شود، قبلاً در مغز موش‌ها مشاهده شده بود، اما تاکنون شواهد مستقیمی از وجود آن در مغز انسان وجود نداشت.
سیستم گلیمفاتیک با وارد کردن مایع مغزی نخاعی به داخل مغز کار می‌کند. این مایع علاوه بر پاکسازی مواد زائد، مواد مغذی را نیز به سلول‌های مغزی می‌رساند. مواد زائدی مانند پروتئین‌های مرتبط با بیماری آلزایمر، از طریق این سیستم از مغز خارج می‌شوند.
محققان با استفاده از یک ماده کنتراست، جریان مایع مغزی نخاعی را در مغز انسان‌های داوطلب زیر نظر گرفتند. تصاویر MRI نشان داد که این مایع از طریق رگ‌های خونی به عمق بافت مغز نفوذ می‌کند و مواد زائد را با خود حمل می‌کند.
این کشف می‌تواند به درک بهتر بیماری‌های مغزی مانند آلزایمر کمک کند. اگر بتوانیم عملکرد سیستم گلیمفاتیک را بهتر درک کنیم، ممکن است بتوانیم راه‌های جدیدی برای درمان این بیماری‌ها پیدا کنیم.
خوان پیانتینو، متخصص مغز و اعصاب و یکی از محققان این پروژه، می‌گوید: “این کشف بسیار مهم است، زیرا به ما نشان می‌دهد که مغز انسان نیز مانند سایر اندام‌ها، سیستمی برای دفع مواد زائد دارد.”
با این کشف، مسیر جدیدی برای تحقیقات در زمینه بیماری‌های مغزی گشوده شده است. محققان در آینده به دنبال بررسی دقیق‌تر عملکرد سیستم گلیمفاتیک و ارتباط آن با بیماری‌های مختلف خواهند بود. این کشف نشان می‌دهد که مغز انسان، علی‌رغم پیچیدگی‌هایش، یک سیستم بسیار منظم و کارآمد است که برای حفظ سلامت خود، مکانیسم‌های پاکسازی پیچیده‌ای را به کار می‌گیرد.